Dzień dobry
W poprzednim artykule dotyczącym stali nierdzewnej opisałem jej właściwościwości. Dzisiaj przedstawię zagadnienie oznakowania śrub i nakrętek ze stali A2 i A4.
W trakcie doboru śrub i nakrętek należy kierować się głównie ich wymiarami, ale również wielkie znaczenie ma oznakowanie, gdyż informuje nas, o tym do jakich warunków przeznaczony jest konkretny stop stali nierdzewnej z jakiego zrobione są nasze nakrętki czy też śruby.

Wszystkie śruby z łbem sześciokątnym i śruby z łbem okrągłym i gniazdem sześciokątnym o nominalnej średnicy gwintu wynoszącej 6mm lub więcej, muszą być wyraźnie oznakowane. Znakowanie to powinno zawierać gatunek stali i klasę wytrzymałości oraz znak identyfikacyjny producenta śruby. Pozostałe typy śrub mogą być, jeżeli to tylko możliwe, znakowane w ten sam sposób i tylko na łbie. Uzupełniające znakowanie jest dozwolone, pod warunkiem jednak, iż nie będzie źródłem niejasności. Zaś w przypadku śrub dwustronnych dozwolone jest znakowanie na nie gwintowanej stronie śruby, ale w przypadku gdy nie jest to możliwe, dopuszcza się znakowanie na nakrętkowym końcu śruby. Nakrętki nierdzewne oznakowane są w formie nacięcia na jednej przestrzeni, kiedy znajduje się na powierzchni nośnej nakrętki dozwolone jest jeszcze jedno dodatkowe znakowanie na boku nakrętki. Jedynym rodzajem śruby, jaki nie musi być oznakowany jest śruba bez łba z gwintem na całej długości, ale z doświadczenia wiem, że poniektórzy fabrykanci tego rodzaju śrub lokują odpowiednie oznaczenia, co ułątwia trafny zakup.

Jak już wspomniałem, znakowanie ma bardzo duże znaczenie przy wyborze odpowiednich, do zadania, z jakim potrzebujemy się uporać, nakrętek i śrub. Trzeba zwracać szczególną uwagę na oznaczenie drukowaną literą A przy grupach i rodzajach stali, bowiem dotyczy ich specyficznych własności i zastosowań. Pamiętajcie państwo o tym, gdy następnym razem będziecie wybierać śruby lub nakrętki ze stali nierdzewnej.

Część 3.

W ostatnim rozdziale zaprezentuję parę rad przy obróbce poszczególnych materiałów.

Stale konstrukcyjne są najliczniejszą grupą materiałów obrabianych w warunkach warsztatowych. Na ogół nie stanowią problemu, należy pamiętać o:
- Smarowaniu i chłodzeniu podczas skrawania.
- Jeśli wiercimy głębokie otwory i posiadamy wiertło długie do metalu to pod żadnym pozorem nie zaczynajmy takim wiercić, najprzód nawiercamy otwór wiertłem krótrzym np. NWKa a potem długim, zwłaszcza przy wiertłach o małych średnicach – 3mm-4mm. I jeszcze trzeba miejsce wiercenia napunktować – młotek i punktak albo punktak automatyczny.
Zawsze lepiej wiercić z nieco większym posuwem i małą prędkością niż na odwrót.
Im materiał twardszy to szybkość skrawania maleje. Na ten przykład stal węglowa między 500-1000MPa stosunek prędkości skrawania wynosi 10-6, czyli prawie połowe mniej.
Jeżeli mamy tokarkę czy frezarkę to lepiej zerknąć do tabel.

Stale nierdzewne ( o ich właściwościach pisałem w atrykule po linkiem), skrawalność zależy od ilości dodatków stopowych i rodzaju obróbki. Im więcej dodatków tym trudniejsza skrawalność. Najlepiej skrawalne są stale ferrytyczne i martenzytyczne. Tak jak pisałem w rozdziale posiadają tendencję do hartowania przy zgniocie i do przyklejania się do narzędzia. Tworzą wtedy taki garb za krawędzią skrawania, przez co spowalniają dalszą obróbkę. Narzędzie nagrzewa się i traci swoje cechy. Przy wierceniu w tych stalach bardzo istotne są parametry skrawania, czyli nader duży nacisk i mała prędkość skrawania nie odwrotnie. Frez czy wiertło nie może się ślizgać bo wtedy się tępi. Ważne jest chłodzenie, bo stale inox słabo odprowadzają ciepło i oczywiście dobre ostre narzędzie, w przypadku wiercenia są to wiertła kobaltowe INOX lub otwornice do metalu i stali nierdzwnych.

widoczna na zdjęciu korekcja ścinu w wiertle hssCo.

Bezspornie są takie stale nierdzewne np. duplex, w których należy zapomnieć o wierceniu czymś innym niż wiertła węglikowe z rdzeniem i chłodzeniem no i bez wątpliwości na precyzyjnych wiertarkach stołowych albo CNC.
Reszta materiałów, czyli żeliwa, żeliwa ciągliwe mają wyborne skrawalności i obrabia je się na sucho. Podobnie miedź i jej stopy, czyli mosiądze i brązy. Jedynie aluminium ma dużą tendencję do klejenia się, przez co potrzebuje znacznie ostrzejszych narzędzi i większych prędkości obrotowych.

Popularność stali nierdzewnych, 
Ciężko nie uznać, że stale nierdzewne mają już od jakiegoś okresu przeważającą pozycję, jako materiał do wytwarzania urządzeń w przemyśle spożywczym, i dekoracyjnym. Materiał ten, choć kosztowny w zestawieniu z stalą konstrukcyjną, dominuje a to dzięki odporności na korozję. Stale te cały czas zachowują satynową lub wypolerowaną powierzchnię niezależnie od warunków atmosferycznych, kontaktu z wysoce korozyjnymi artykułami spożywczymi, detergentami. Estetyka nie jest oczywiście pojedynczą zaletą, najważniejsza to brak zanieczyszczeń, jakie mogłyby się przedostać do przetwarzanego pożywienia, skazić go lub odmienić jego właściwości, smak, kolor. Producenci wina wiedzą, że moszcz nie powinien mieć kontaktu z stalą, bo żelazo przejdzie do soku i w dalszym czasie może doprowadzić do jego zepsucia. Podobnie dzieje się z innymi produktami spożywczymi, kapusta kiszona, soki, piwa, mięsa, pulpy warzywne i przetwory mleczne. Właściwości przeciwrdzewne są w tych stalach stałe biorąc pod uwagę obróbkę termiczną, czyli gotowanie, smażenie lub zamrażanie. W związku z tym nie wymagają dodatkowych powłok ochronnych. I są na dłuższą metę tańsze w eksploatacji.

Dzieje się tak, ponieważ chrom znajdujący się w stali tworzy ochronną warstwę tlenku na powierzchni. Tlenki tworzą się, jeżeli tylko jest dostęp tlenu. Najciekawsze jest to, że jeżeli zlikwidujemy warstwę tlenku na przykład w czasie mycia lub szorowania to taka warstwa mając kontakt z wszechobecnym tlenem zaraz się odnowi. Innymi słowy możemy stwierdzić, że sama się regeneruje. Gorzej jest w czasie obróbki ściernej lub cięcia. Istnieje w owym czasie niebezpieczeństwo przedostania się np. siarki z materiałów ściernych na powierzchnię stali i to może spowodować korozję. Ważne jest, więc stosowanie tylko narzędzi ściernych lub spawalniczych przystosowanych do odróbki stali INOX.
Stale nierdzewne są trochę trudniejsze w obróbce niż stale konstrukcyjne. W większości wypadków wiercenie, cięcie i obróbka powierzchni przysparza więcej kłopotów, ale o tym napiszę innym razem.

Cześć
Liny stalowe jak masa innych artykułów technicznych wytwarzane są w różnych gatunkach i mają różne przeznaczenie.

Liny stalowe są powszechnie używane w takich urządzeniach przemysłowych, jak maszyny budowlane wyciągarki, różnego rodzaju urządzenia transportowe wciągarki, liny służące do przymocowania ciężarów w czasie ich przenoszenia liny holownicze.

Wybór budowy liny do danego urządzenia zależy w głównej mierze od konstrukcji urządzenia i warunków w jakich lina pracuje. W poniższym opisie skupię się na linach sztywnych, pracujących na rozciąganie i linach elastycznych które mogą pracować na bębnach o różnej średnicy.

Główne kryteria poprawnego doboru konstrukcji lin stalowych.

– Liny stalowe o konstrukcji 1×7 1×19 i 1×37
Stosowane przede wszystkim w przypadkach w których lina pracuje wyłącznie na rozciąganie, a więc w wypadku lin naciągowych (np. maszty telewizyjne|liny pod kable telefoniczne|liny do nacigu siatki|liny do zrywek|liny do zawiesi dźwigowych, ładunkowych}. Liny z cienkich drutów mogą być stosowane jako linki do sterowania przenoszące siły w różnych urządzeniach przemysłowych (np. linki w rowerach. Typowym parametrem wyróżniającym linki o takich konstrukcjach jest ilość drutów. Jeśli linka jest bardziej elastyczna to mniej wytrzymała na ścieranie, im sztywniejsza to bardziej odporna na zrywanie i ścieranie.

– Liny stalowe o konstrukcji 6×7 6×19 6×37 - https://domtechniczny24.pl/liny-stalowe.html

Liny te użytkowane są w sytuacjach w których lina pracuje na kołach lub krążkach linowych - wielokrążki, no i kiedy potrzeba elastycznej linki. Liny o konstrukcji 6×7 charakteryzują się dużą odpornością na ścieranie ale są mniej elastyczne.

No i kilka terminów, które umożliwią nam dobrać linę do naszych potrzeb.

WYTRZYMAŁOŚĆ LIN i podawana siła zrywająca.

Siłę zrywająca z reguły podaje się w newtonach N lub w wielokrotnościach tej jednostki. Dla uproszczenia przyjmuje się, że
1daN=1kg a dokładniej 1daN=1.019716, jednak w naszym przypadku dokładne obliczanie jest niepotrzebne.

W zaokrągleniu:
1N=0,1kg
1daN (deka)=1kg
1kN (kilo)= 100kg

Patrząc na siłę zrywającą dla liny podawaną przez producenta należy nie zapominać, że jest ona wyznaczana w idealnych warunkach.
- liny zrywane są w perfekcyjnych warunkach laboratoryjnych (temperatura, wilgotność itp.)
- lina poddawana testom nie jest narażona na promieniowanie UV i związki chemiczne, wodę piach itd.
- wyrób jest nowy i nie ma uszkodzeń, które zachodzą podczas normalnego użytkowaniu (przetarcia, zagniecenia)
- wyrób w ciągu zrywu mocowany jest w odpowiednich uchwutach, które nie powodują osłabienia liny (zryw liny jest prawidłowy jeżeli następuję w pewnej odległości od szczęk). Tym perfekcyjnym warunkom, można teraz przeciwstawić linę, która w trakcie normalnej pracy narażona jest na szereg niekorzystnych elementów.

- Współczynnik bezpieczeństwa v.
Jest to wielkość powstała z stosunku siły zrywającej do optymalnego bezpiecznego ciężaru lub siły. Im wyższy współczynnik tym bezpieczniejsza praca. W zależności od warunków współczynnik inaczej będziemy podawać w wciągarkach poziomych i linkach. I tak dla przykładu: w górnictwie oo 1973 roku według Przepisów Technicznej Eksploatacji Kopalń (PTEK), lina w bębnowym urządzeniu wyciągowym powinna mieć statyczny współczynnik bezpieczeństwa co najmniej 6 przy wyciąganiu urobku i 8 do jazdy ludzi. W wyciągach z kołem pędnym wymagany współczynnik bezpieczeństwa wynosił 7 w przypadku wyciągania urobku i 9 do jazdy ludzi.
W przypadku lin stosowanych w wciągarkach jednokierunkowych poziomych ( np do naciągu siatki lub wciągania samochodu) współczynnik bezpieczeństwa nie przekracza 3.
Współczynnikiem posługujemy się w następujący sposób. Jeżeli będziemy holować jakiś ładunek m=200 daN to do tego celu powinniśmy zastosować liny o
wytrzymałości v*200 daN= 1600 daN ( założenie współczynnika bezpieczeństwa v=8).

Zaploty, mocowanie lin.

Metoda mocowania lin również wpływa na ich wytrzymałość. Liny stalowe zamknięte na kauszach o odpowiednim promieniu w miejscu zgięcia nie tracą swojej wytrzymałości ( liny sztywne powinny mieć większe kausze). Sposób zaciśnięcia lin zaciskami w znacznym stopniu osłabia linę. Dlatego warto używać zaciski przeplatane lub zagniatać liny tulejami. Najbardziej skuteczną metodą jest przeplatanie, ze powodu na charakter lin stalowych bardzo rzadko stosowane.

– Elastyczność
Elastyczność liny jest wyznaczona przez stosunek metalicznego przekroju do liczby drutów w konstrukcji. Przyjmuje się, że przy większej ilości splotek i drutów liny są bardziej elastyczne.

– Zgniatanie
Cecha ten ma szczególne znaczenie w wielokrążkowych urządzeniach dźwigowych, w których liny narażone są na miejscowe odkształcenia. W takim wypadku liny elastyczne wielozwojowe są znacznie bardziej odporne na ewentualne uszkodzenia. Używanie lin z rdzeniem stalowym dodatkową zwiększa odporność na zgniatanie, niestety w wypadku lin klasycznych zmniejsza się wtedy zdecydowanie ich elastyczność.

– Smarowanie ( smary suche np PTFE doskonały do linek w pancerzach lub na zewnątrz)
W zależności od potrzeb i typowych wymagań liny mogą być smarowane. Dobrze posmarowane liny są zabezpieczane podczas składowania i użytkowania. Większość nowych lin jest nasmarowana fabrycznie, w trakcie eksploatacji mówimy o kolejnym smarowaniu lin. Liny przed smarowaniem muszą być wyczyszczone następnie smarowane smarami:
- suchymi nie powodującymi przyklejania się brudu
- o znacznej penetracji
- o długotrwałej ochronie antykorozyjnej, przeciw zamarzającej.
To tyle pozdrawiam.